نکاتی برای کتاب خوانی باکودک کم‌شنوا، راهنمای مادران

کودکان کم‌شنوا مانند همۀ کودکان از قصه‌گویی لذت می‌برند. البته، این شیوه به‌ غیر از لذت‌بخشی به کودک کم‌شنوا یکی از بهترین شیوه‌ها برای یادگیری و گسترش زبان است. اگر فرزندتان کم‌شنواست، در نظر داشته باشید که کتاب خواندن به پیشرفت و یادگیری او کمک فراوانی می‌‌کند؛ بنابراین ایدۀ خوبی است که خودتان برای او کتاب بخوانید. حال اگر خودش توانایی خواندن دارند، او را به لذت بردن از این کار تشویق کنیم.

هرگونه خواندن همراه با فرزندتان به او سود می‌رساند، اما اگر هر روز زمانی را برای خواندن اختصاص دهید، در زندگی او تفاوت بزرگی ایجاد خواهید کرد؛ همچنین می‌توانید سؤالاتی از او بپرسید و بدین‌گونه احساس اعتماد‌به‌نفس او را تقویت کنید: سؤالاتی از کتاب نظیر اینکه «داستان از کجا شروع می‌‌شود؟ هرکدام از عکس‌‌ها مربوط به کدام قسمت کتاب است؟» یا سؤالاتی از متن ماجرای داستان. همچنین آن‌ها می‌‌توانند به‌تنهایی، با نگاه‌ کردن به کتاب لذت ببرند یا وانمود کنند که برای اسباب‌بازی‌‌ها و دوستان‌شان کتاب می‌‌خوانند.

در سنین پیش‌دبستانی، کودکان دوست دارند یک داستان را بارها و بارها بخوانند. بازخوانی داستان و کسبِ این توانایی که بخش‌هایی از آن را حدس بزنند، به آن‌ها اعتماد‌به‌نفس می‌‌دهد.

انتخاب کتاب‌‌ برای کودک کم‌شنوا

کتاب‌‌ها می‌توانند برای کودک شما لذت‌بخش و از سوی دیگر، ابزاری مناسب برای بهبود درک او از مفاهیم و در نهایت، پیشرفت زبانی و گفتاری او باشند. در خصوص کودک کم‌شنوا لازم است که سطح زبانی کتاب در حد او باشد. در این راستا، تصاویر ساده و نوشته‌های اندک همیشه کمک‌کننده‌اند. اگر عضو کتابخانۀ محلی شوید، دربارۀ کتاب‌‌های مناسب گروه سنی فرزندتان، می‌توانید از کتابدار پیشنهاداتی بگیرید.

در انتخاب کتاب، نکات زیر به شما کمک می‌‌کند:

• کودک شما از کتاب خواندن بیشتر لذت می‌‌برد اگر:

احساس کند ذهنش به هنگام خواندن مطالب مشغول می‌شود و به او کمک می‌‌کند عقاید، افکار و ایده‌‌هایش را شکل دهد؛ بنابراین بهتر است که فرصت انتخاب کتاب‌ها را به خودش بدهید.

• کتاب‌‌هایی در انواع گوناگون انتخاب کنید، مثل کتاب‌‌های داستانی مصور، داستان‌‌های سنتی، کتاب‌‌های شعر و کتاب‌هایی حاوی اطلاعات.
• کتاب‌‌هایی با شخصیت‌‌های ناشنوا، می‌‌توانند به کودک‌تان تصویری مثبت از خود و درکی بهتر از ناشنوایی‌اش ‌بدهند؛ نظر کارشناس گفتاردرمانی، شنوایی‌شناسی یا معلمش را در این باره  بپرسید.

با هم خواندن

نکات زیر کمک می‌کند که خواندن کتاب همراه با فرزندتان، به فعالیتی دلپذیر برای شما بدل شود:

• قبل از اینکه کتابی را شروع کنید، دربارۀ واژگانی که فرزندتان نمی‌‌داند جست‌وجو کنید؛ همچنین دربارۀ اینکه چگونه آن کلمه را برایش توضیح دهید فکر کنید (می‌‌توانید از سرنخ‌‌های دیداری در کنار تصاویر کتاب استفاده کنید) مثل تصاویر مناسب یا موارد دیگر. اگر کودک شما از زبان اشاره استفاده می‌‌کند، شما نیز به زمان نیاز دارید تا هر اشارۀ جدید را یاد بگیرید.
• به خاطر داشته باشید اگر کودک شما لب‌‌خوانی می‌‌کند، نیاز دارد که صورت شما و داستان را هم‌زمان ببیند و بشنود.
• تُن صدای‌تان را در طول داستان تغییر دهید و برای هر شخصیت از لحن صدای متفاوتی استفاده کنید.
• از صورت‌تان برای گفتن داستان استفاده کنید و احساسات شخصیت‌‌ها را با حالات و چهره‌‌تان نشان دهید.
• دربارۀ داستانی که خوانده‌‌اید صحبت کنید.
• برای اضافه‌کردن چیزهایی به داستان، احساس راحتی داشته باشید و اگر فرزندتان درباره‌‌اش پرسید آن را کامل برایش توصیف کنید.
• از کودک‌تان سؤالاتی بپرسید؛ مثل اینکه «فکر می‌‌کنی چه اتفاقی خواهد افتاد؟» و «چرا این فکر را می‌‌کنی؟»
• داستان را به زندگی کودک‌تان مرتبط کرده، از بطن آن سؤال کنید؛ مثل «تو دوست‌داشتی در آن قطار باشی، مگه نه؟»
• دربارۀ احساسات کودک‌تان در رابطه با داستان از او سؤال کنید؛ مثل «آیا تو هم مثل این موش کوچولو تا حالا ناراحت شدی؟ کی؟ چی‌کار کردی؟»
• از اسباب‌بازی استفاده کنید تا آنچه را در داستان اتفاق می‌‌افتد با آن‌ها اجرا کنید.

مفرح ساختن کتابخوانی:

به کودک خود کمک کنید تا با ساختن تجربه‌‌هایی لذت‌بخش و مفرح، از خواندن لذت ببرد.

• ‌هایی که خواندن آن‌ها در کنار فرزندتان مفرح است، احتمالاً دارای ویژگی‌های زیر هستند:
• واژگان و عبارات تکراری دارند تا همراه با خواندن کتاب بتوانید آن‌ها را با یکدیگر تکرار کنید یا با اشاره داستان را همراهی کنید.
• شامل فعالیت‌‌ها یا کارهایی هستند که در بزنگاه‌هایی مشخص اتفاق می‌‌افتند، مثل: خمیازه کشیدن، تقلید صدای یک حیوان یا کف زدن.
• متن آن‌ها به شکل داستان‌‌های شعری و شعرهای کودکانه است؛ این نکته برای کودکان کم‌شنوا و ناشنوا به‌شکلی ویژه‌ حائز اهمیت است.

همچنین می‌توانید:

• داستان را ساده کنید تا کودک‌ بتواند آن را بازگو کند یا حرکات و کارهایی متناسب با آن انجام دهد.
• همچنین می‌‌توانید به آنچه در کتاب اتفاق افتاده است، عمل کنید.
• یا پیش‌بینی کنید که در آینده چه‌ چیزی اتفاق خواهد افتاد.

این نکات به شما کمک خواهد کرد خواندن را مفرح و جذاب کنید.

خودتان به همراه فرزندتان کتابی درست کنید؛ دفتریبرای نوشتن دربارۀ موضوعات گوناگونی مثل خانواده، سرگرمی‌‌ها، تعطیلات و جاهایی که کودک‌تان دیده است، دفتری نا‌نوشته‌ بخرید. سپس عکس‌‌ها و تصاویر را در آن بچسبانید. در حقیقت، یک کتاب شخصی بسازید. کتاب شخصیِ کودک برای او مفرح و جذاب است و یک راه عالی برای تشویق وی به مکالمه و پیشرفت زبانی است.

همچنین می‌توانید در اطراف خانه برچسب‌‌هایی بگذارید؛ مطمئن باشید که فرزندتان خیلی سریع نام چیزهایی را که از طریق اسمشان برچسب‌‌گذاری شده‌اند، یاد می‌‌گیرد.  به این معنا که در هر بار استفاده از «یخچال»، «دستشویی» و «تخت‌خواب»، بتواند اسم‌شان را روی آن‌ها ببیند. این شیوه‌ای عالی است که به کودک کمک می‌‌‌‌کند، واژگان را به موضوعات وابسته کند و دایرۀ واژگانی خود را گسترش دهد.

• ‌ترین نکته اینکه به کودک‌تان نشان دهید از خواندن لذت می‌‌برید __ اجازه دهید که ببینند شما به دلایل مختلف مشغول خواندن هستید؛ حتی برای او توضیح دهید که اکنون در حال خواندن هستید. این رفتار نشان می‌دهد که خواندن در زندگی روزمره اهمیت بسیار زیادی دارد. کتاب‌خوانی شما می‌‌تواند شامل خواندن نشانه‌‌ها یا تابلوهای نصب‌شده در خیابان، خواندن دستورالعمل‌‌ها و دفترچۀ وسایل خانه یا  بازی‌‌ها، دستور آشپزی، منوی کافی‌شاپ یا بررسی ایمیل‌‌های‌تان باشد.
• ‌یاد داشته باشید خواندن برای کودک کم‌شنوا بسیار مفید و بسیار ضروری است.

برداشتی از کارگاه آموزشی قصه‌گویی

خودتان به همراه فرزندتان کتابی درست کنید؛ دفتری برای نوشتن دربارۀ موضوعات گوناگونی مثل خانواده، سرگرمی‌‌ها، تعطیلات و جاهایی که کودک‌تان دیده است، دفتری نا‌نوشته‌ بخرید. سپس عکس‌‌ها و تصاویر را در آن بچسبانید. در حقیقت، یک کتاب شخصی بسازید. کتاب شخصیِ کودک برای او مفرح و جذاب است و یک راه عالی برای تشویق وی به مکالمه و پیشرفت زبانی است.

همچنین می‌توانید در اطراف خانه برچسب‌‌هایی بگذارید؛ مطمئن باشید که فرزندتان خیلی سریع نام چیزهایی را که از طریق اسمشان برچسب‌‌گذاری شده‌اند، یاد می‌‌گیرد.  به این معنا که در هر بار استفاده از «یخچال»، «دستشویی» و «تخت‌خواب»، بتواند اسم‌شان را روی آن‌ها ببیند. این شیوه‌ای عالی است که به کودک کمک می‌‌‌‌کند، واژگان را به موضوعات وابسته کند و دایرۀ واژگانی خود را گسترش دهد.

مهم‌‌ترین نکته اینکه به کودک‌تان نشان دهید از خواندن لذت می‌‌برید، اجازه دهید که ببینند شما به دلایل مختلف مشغول خواندن هستید؛ حتی برای او توضیح دهید که اکنون در حال خواندن هستید. این رفتار نشان می‌دهد که خواندن در زندگی روزمره اهمیت بسیار زیادی دارد. کتاب‌خوانی شما می‌‌تواند شامل خواندن نشانه‌‌ها یا تابلوهای نصب‌شده در خیابان، خواندن دستورالعمل‌‌ها و دفترچۀ وسایل خانه یا  بازی‌‌ها، دستور آشپزی، منوی کافی‌شاپ یا بررسی ایمیل‌‌های‌تان باشد.

‌یاد داشته باشید خواندن برای کودک کم‌شنوا بسیار مفید و بسیار ضروری است.