نگاهی به موضوع مشق شب، بخش دوم
مشق شب علیه مشق شب
سه ماه پس از اعلام وزارت آموزش و پرورش مبنی بر جایگزینی تکالیف مهارت ورزی با مشق شب و شروع مناقشه مشق شب بین طرفداران و مخالفان آن، مطلبی تحت عنوان «هیچ پژوهشی تا به امروز فایده مشق شب را نشان نداده است» از آلفی کوهن-محقق و منتقد حوزه آموزش و تربیت-در فضای اینترنتی نشر یافت که به واسطه اهمیتی که داشت مورد توجه قرار گرفت.(۱) این مقاله پیش از این در سال ۲۰۰۶ میلادی منتشر شده بود و ارتباطی با مناقشه مشق شب در ایران نداشت. اما به لحاظ محتوا اگر چه به گونه‌ای رادیکال به مشق شب می تاخت، نشان گر ریشه‌ها و بنیان‌های فکری دو سوی مناقشه نیز بود.
نویسنده مقاله «سرخوردگی و فرسودگی، تنش‌های خانوادگی، وقت نداشتن برای فعالیت‌های دیگر کودک و افت علاقه او به آموزش» را «نیمه تاریک مشق شب» یاد کرده بود و در پاسخ به این پرسش که «چرا هنوز مشق شب تعیین می‌کنیم و آن را می‌پذیریم؟»، نوشته بود:
«دلایل احتمالی از این قرارند: ارزش قائل نشدن برای پژوهش، ارزش قائل نشدن برای بچه‌ها (که در علاقه ما به سرگرم بودنشان بعد از ساعت مدرسه هویدا است)، درک نکردن ماهیت آموزش (که در تاکیدهای ما بر مشق نوشتن و اظهار اینکه تکلیف منزل درس‌های مدرسه را تقویت می‌کند، آشکار است) یا فشاری از بالا به پایین برای فرو کردن سریع‌تر مطالب بیشتر در ذهن بچه‌ها تا نمره امتحاناتشان برود بالا و باد در غبغبمان بیاندازیم که «ما شاگرد اولیم»!»
او با نام بردن از مشق شب با عنوان «دمنوش اسطوخودوس مدرن»(۲)، بی آنکه نامی از رویکرد رفتارگرایی برده باشد، با نقد مفاهیمی همچون «تقویت»،«فرو کردن مطالب بیشتر در ذهن کودک»،«نمره بالا»،«شاگرد اولی»،«مدیریت رفتار» و «شرطی سازی»، نوک پیکان نقد خویش را متوجه رویکرد آموزشی رفتار گرا کرده بود:
«متخصصان آموزش و پرورش تکنیک‌های متنوع «مدیریت رفتار» را می‌سنجند، اما کمتر به این می‌پردازند که چرا باید به جای تمرکز بر دلایل، نیازها و خود بچه‌ها، اینقدر بر مطالعه رفتار (یعنی فعالیت‌های قابل مشاهده) تاکید کنند.
...ایده تکلیف مقرر کردن، بیشتر از اینکه نوعی نتیجه گیری باشد، نوعی شرطی شدن است»
اما رفتارگرایی چیست و رفتارگرایان چه می گویند؟
ارجاعات:
۱-وب سایت ترجمان علوم انسانی (۹۷/۹/۲۶)-عنوان اصلی مقاله: Homeork:No Proven Benefits، مترجم: محمد ملأ عباسی
۲-این واژه بر اساس توضیح مترجم در متن اصلی و مبدأ «روغن ماهی مدرن» بوده است که توسط مترجم به دمنوش اسطوخودوس مدرن برگردانده شده است. مقصود از آن، ماده‌ای است که تصور می‌شود مصرف آن فوائد بی شماری دارد.
ادامه دارد...
نویسنده
لینک کوتاه