چگونه ترس کودک از مدرسه را درمان کنیم

والدین به ویژه مادران کودکانی که دچار ترس از مدرسه می‌شوند دارای ویژگی‌هایی مثل مضطرب بودن، دارای روحیه حمایت بیش از حد، مردد، حساس و عاطفی بوده و این تردید و اضطراب خود را با بیان افکار منفی و استرس زا به بچه‌ها منتقل می‌کنند.

با شروع فصل بازگشایی مدارس بسیاری از مادرانی که فرزندانشان برای اولین بار به مدرسه می‌روند، با مساله وجود ترس از مدرسه در کودکانشان مواجه هستند. اگر چه ترس از مدرسه ممکن است در کودکان دوره‌های مختلف تحصیلی وجود داشته باشد، ولی کودکان کلاس اول نوع ترسشان با کودکان دوره‌های دیگر متفاوت است. بعضی از آنان تقریباً دچار جدایی از والدین به خصوص مادرشان هستند.

اختلال اضطراب جدایی

اختلال اضطراب جدایی در هر سنی در کودکان ممکن است وجود داشته باشد. ولی کودکان در سنین مدرسه بیشتر آن را تجربه می‌کنند. همه کودکان کم و بیش نسبت به والدین خود وابستگی عاطفی پیدا می‌کنند و این وابستگی در حد تعادل هیچ گونه مشکلی را نه برای والدین و نه برای کودک بوجود نمی‌آورد. ولی بیشتر مادرها و به خصوص مادرانی که بیش از اندازه کودک را به خود وابسته کرده مراقب رفتار و حرکات او هستند، از کودک خود شخصیتی منفعل می‌سازند که حتی قادر نیست زمانی کوتاه دوری از مادر را تحمل کند.

معمولاً مادران کودکان که دچار اضطراب جدایی هستند دارای ویژگی‌هایی مثل افراطی بودن، مضطرب بودن، بیش از اندازه حمایت کننده، مردد، غیر منطقی، حساس و عاطفی را دارند و این اضطراب خود را با بیان افکار منفی و استرس زا به بچه‌ها منتقل می‌کنند. آن‌ها افرادی و سواسی، کم تحمل، نکته سنج و موشکاف هستند که احتمالاً خود یا یکی از اطرافیانشان در کودکی دچار همین مشکل بوده‌اند.

علل ترس از مدرسه

ترس یا امتناع از رفتن به مدرسه بیش از آنکه علت شخصیتی و عاطفی داشته باشد، ناشی از یادگیری است. مادر یا پدری که در ارتباط خود با کودکان مفاهیم و نکته‌های منفی از محرک‌ها و مکان‌هایی مثل مدرسه یا درس خواندن می‌دهند، وقتی تجربه‌های منفی توام با وحشت و ترس و اضطراب خود را از دوران تحصیل و مدرسه، تنبیه و توبیخ‌ها به بچه‌ها انتقال می‌دهند و از آن‌ها می‌خواهند که مواظب رفتارهایشان باشند، خواه ناخواه، بذر امتناع و ترس از مدرسه را در افکار آن‌ها می‌کارند.

البته وابستگی بیش از حد به پدر و مادر و ترس از جدا شدن ازآنها برای رفتن به مدرسه ممکن است علل دیگری هم داشته باشد. والدینی که یکی از کودکان خود را درنتیجه بیماری و یا عوامل دیگر از دست می‌دهند، حساسیت خود را در مراقبت و نگهداری از کودکان دیگر بیشتر می‌کنند و همین باعث می‌شود که کودکان ناخود آگاه اضطراب ناشی از جدایی از پدر و مادر را تجربه کنند. این ترس غیر منطقی از جدایی و رفتن به مدرسه درهر سنی و در بین دختران و پسران دیده می‌شود. و در بین خانواده‌هایی که کودکان با فاصله‌های زیاد از یکدیگر متولد می‌شوند بیشتر است.

شدت این اضطراب تا اندازه‌ای است که کودکان در هنگام مدرسه رفتن مشکلات فراوانی را برای والدین ایجاد می‌کنند. آوردن بهانه‌های مختلف مثل شکایت ناشی از دل درد سر درد و ...از جمله آنهاست. والدین ممکن است این بهانه‌ها را جدی گرفته و از رفتن کودک به مدرسه ممانعت کنند و همین باعث می‌شود که ترس کودک هر روز بیشتر شود.

برای از بین بردن اضطراب در کودکان چه باید کرد؟

قدم اول به عهده والدین است. پرهیز از وابسته کردن کودک به خود و عدم ایجاد تلقین‌های روحی مضر در کودکان زیر ۶ سال که ناشی از اضطراب جدا شدن از پدر و مادر است و ایجاد یک روحیه مستقل برای ایجاد آمادگی در کودک در مواجهه با کودکستان و مدرسه و...از اقدامات اولیه‌ای هستند که باید توسط والدین اجرا شوند. همچنین والدین نباید تجارب و بازخوردهای منفی خود را به کودک انتقال دهند.

در سنین ابتدایی از ترساندن بچه‌ها، ایجاد رعب و وحشت از معلم، تشبیهات "اگر بچه خوبی نباشی به معلم ات می گویم که تو را در کلاس حبس کند"خودداری کنند. خاطرات، یادواره‌ها و تجارب مثبت، شاد و جالب خود را با معلمان دوره ابتدایی با کودکان در میان بگذارند، از معلم‌ها با القاب خوب یاد کنند، پیش از آغاز مدرسه آنها را با مسئولین، معلمان و جو مدرسه آشنا کرده و به هیچ وجه به خاطر ضعف در فهم یا انجام تکالیف، آن‌ها را تنبیه یا توبیخ نکنند.

همچنین والدین نباید بچه‌ها را در دوران ابتدایی به خود وابسته کنند و برای جلوگیری از انزوا طلبی و دوری گزینی سعی کنند از معلمان در منزل استفاده نکنند و آنها را تا می‌توانند در محیط‌های آموزشی و حضوردر جمع قرار دهند.

برای هر چه بیشتر کاهش ترس از مدرسه در کودکان باید سعی شود در هر مقطع از وجود کارشناسان روان شناسی و مشاوره به طور دائم در مدرسه ابتدایی و راهنمایی استفاده شود. مشاور با ایجاد روابط عاطفی پایدار می‌تواند کودکان را جهت ورود به مقاطع مختلف آماده کند و شیوه برخورد با مسائل و مشکلات عاطفی و آموزشی را به آنها بیاموزد و در آخر این که ایجاد یک محیط آموزشی سالم و شاد نیز از دیگر عوامل ایجاد اشتیاق به مدرسه رفتن در کودکان است.