رویکردها و نظریه‌های آموزش خلاق

رویکردهای آموزش و پرورش مبتنی بر روانشناسی انسانگرا به روابط بین‌فردی توجهی ویژه دارند که این امر سبب می‌شود تا فرآیند آموزش به نتایج ارزشمندی برسد و در نهایت فرد بتواند بر مبنای ارزش‌های زندگی در جامعه‌ای انسانی زندگی کند. روانشناسی انسانگرا به مجموعه استعدادهای نهفته انسان، به خلاقیت بی‌حد و مرز و به نیروی تغییر انسان در هر شرایطی اشاره و تأکید می‌کند که انسان توان تغییر را دارد و اسیر گذشته و احساس سرکوب شده خود نیست و بنابراین می‌تواند در هر زمان که بخواهد برای بهتر و سالم‌تر شدن اقدام کند.

برای یک دانش آموز مدرسه والدورف، موسیقی، رقص، تئاتر، نویسندگی، ادبیات، افسانه‌ها و اسطوره‌ها، چیزهایی هستند که عمیقاً تجربه می‌شوند. دانش آموزان مدرسه والدورف، از راه این تجربه‌ها، شوقی همیشگی را برای آموختن در وجود خود پرورش می‌دهند. رشد احساسی، فکری و ذهنی، بدنی و روانی از آن‌ها انسان‌هایی می‌سازد که خود را باور دارند و راه خود را در زندگی می‌شناسند. چنین انسان‌هایی آماده خدمت به جامعه هستند.

مقایسه ای میان شیوه آموزشی «حافظه محور» و «خلاقیت محور» در کودکان پیش دبستانی و دبستانی

مهتاب صفرزاده خسروشاهی
   
حفظ کردن و به خاطر سپردن و یادآوری مجدد آموخته ها یکی از مهارت های دانش آموزان است تا حدی که آن را معیاری برای سنجش میزان معلومات و بهره هوشی دانش آموز می دانند؛ به طوری که به هر میزان حجم آموخته ها یا بهتر بگوییم محفوظات بالاتر و سرعت یادآوری آنها کمتر باشد، دانش آموز از معلومات بیشتر و بهره  هوشی بالاتری برخوردار است.

اما، آیا می پذیریم که بسیاری از این معلومات تنها محفوظات طوطی واری است که پس از مصرف به سرعت از ذهن گریخته و برای یادآوری مجدد آنها نیاز به مطالعه مجدد آنها است؛ چرا که بی تردید اصول صحیحی برای آموزش آنها و در نتیجه به ذهن سپردن آنها وجود نداشته است.

بررسی دو شیوه آموزشی «حافظه محور» و «خلاق» و اثرات آموزش حافظه محور در دانش آموزان پیش دبستانی و دبستانی بحثی است که به آن می پردازیم.

در کودکستان والدورف محیطی شبیه به محیط آرام خانه همراه با احساس گرمی و عشق و زیبایی وجود دارد. در این مراکز کودکان محیط را لمس می کنند، با اسباب بازی های ساده بازی می کنند، لباس های کتانی یا  ابریشمی رنگارنگ و نرم و راحت می پوشند، بازی های خلاق می کنند و توان تفکر و اندیشه ی آن ها راهنمای شان در انجام کارها است. معلم با کودکان به نرمی اما قاطع گفت و گو می کنند و رفتارشان به گونه ای است که ارزش تقلید کردن را داشته باشد.

رویکرد آموزش خلاق کودک محور، چیزی نیست، جز پیوستن به بزرگراه آموزشی که آزادی و خلاقیت بخشی جدایی ناپذیر از آن است. رویکرد آموزش خلاق کودک محور، رویکردی معناگرایانه برای شکوفایی توانایی های شناختی، شخصیتی و اجتماعی کودکان است. رویکرد آموزش خلاق کودک محور از این جهت معناگرایانه است، که آموزش را گوهر هستی می داند و براین باور است، هرچه انسان در درازای تاریخ آموخته از راه های آموزش تجربی یا هدفمند بوده است. بزرگ ترین آموزگار انسان همواره طبیعت بوده است. این طبیعت و هستی است که در کمال بزرگی به انسان رازهای خود را با بردباری می آموزد و به آدمی یادآوری می کند، آموزش رقابت نیست، برای شکستن دیگری، بلکه آموزش، مشارکت است برای پیوستن به دیگری. آموزش معناگرا، آموزش انسان گرایانه نیز هست، و همواره در پی این است که هموار کننده راهی باشد که کودکان منش برجسته انسانی که ویژگی هایی چون دوستی و عشق، همیاری و مشارکت نامیده می شود، شکوفا سازند.