نکات ایمنی اسباب بازی ها
اسباب بازی‌های مخصوص این سن (یک سال) می‌بایست محکم، غیرقابل شکستن و غیرقابل تبدیل به قطعات کوچک‌تر شدن باشند. در عین حال می‌بایست دقت شود از مواد سمی و خطرناک ساخته نشده و لبه‌های تیز و برنده نداشته باشد و اندازه بزرگی وسیله بازی آنقدر باید باشد که داخل سوراخ گوش یا بینی کودک جا نگیرد و گذشته از همه این‌ها اسباب بازی‌های الکترونیکی برای کودکان یکساله خطر زیادی داشته و نباید طوری باشد که انگشتان او را گاز گرفته یا زخمی کند. با رعایت نکات ایمنی دسته بندی اسباب بازی‌های مخصوص این سن به ۵ دسته اسباب بازی‌های تحرکی و فعال، دستکاری، خودباورانه، خلاقانه و یادگیری کمک زیادی در رشد مهارت‌های کودک می‌کند.
اسباب بازی فعال و تحرکی
کودک در سن یکسالگی علاقه خاص به اسباب بازی‌های هل دادنی و کشیدنی دارد. اسباب بازی‌هایی که با کمک یک میله یا نخ کشیده می‌شوند برای این سن مناسب است. به علاوه انواع ایمن اسباب بازی‌های چرخدار پیاده روی کودک یا «واکر» به کودک کمک می‌کند تا آن را در اتاق هل داده و بدین ترتیب بازی‌های فعال خود را آغاز می‌کند. شاید چندان محتاطانه نباشد اما کودکان یکساله علاقه خاص به سوار شدن بر اشیا دارند آنها از صندوقچه خانگی بالامی روند و علاقه خاص به سوار شدن بر دسته صندلی دارند. از این رو بهترین وسیله بازی این دوره اسباب بازی‌های چهار چرخ است که پدال حرکتی نداشته باشد.
توپ‌های کم وزن، توپ‌های موزیکال، توپ‌های بزرگی که به آسانی توسط کودک قابل جابه جایی باشد همه از وسایل تحرک برانگیزی است که برای کودکان یکساله توصیه می‌شود همه توپ‌ها در این سن می‌بایست بیشتر از ۴۴ میلی متر بوده تا کودک نتواند آن را ببلعد. به علاوه همه فعالیت‌های حرکت کودک نیازمند نظارت والدین است. سکوهایی که کودک برای بالارفتن آن را انتخاب می‌کند می‌بایست کوتاه و ایمن باشد و تونل‌های بازی که کودک برای خزیدن در آنها انتخاب می‌کند نیز می‌بایست ایمن باشد.
اسباب بازی ساختنی
منظور از اسباب بازی‌های دستکاری، وسایل بازی است که کودک در شکل دهی به آن نقش دارد. انواع اسباب بازی‌های چفت شدنی و پازل‌ها از این نوع هستند. کودک تا قبل از یکسال و شش ماهگی مکانیزم بهم پیوسته کردن اشیا برایش سخت است. به همین خاطر او مکعب‌های پلاستیکی یا چوبی‌اش را روی هم ریخته و بازی می‌کند اما پس از ۵/۱ سالگی توانایی بهم چسباندن مکعب‌ها و پازل‌ها را پیدا می‌کند اما او از هیچ قانون خاصی برای چسباندن آنها بهم تبعیت نمی‌کند. در نتیجه والدین نباید او را مجبور به ساختن طرحی خاص با مکعب‌ها کنند.
برای این سن استفاده از مکعب‌های ۱۵ تا ۲۵ تکه کافی است و مکعب‌ها و قطعات پازل باید اندازه ۵۰ تا ۱۰۰ میلی متر داشته باشند. البته اسباب بازی‌هایی که با فشار دادن یک دکمه یا دستگیره واکنش مکانیکی نشان می‌دهند نیز برای ارضای میل کودک به تاثیرگذاری بر اشیا مناسب است. این پازل‌ها می‌بایست ضربه پذیر باشند و به آسانی قابل شکستن نباشند. مهره‌های رنگی درشت با نخ مخصوص هم از دیگر وسایل بازی دستکاری است که در آن کودک تمایل به بند کردن مهره‌ها پیدا می‌کند. تعداد ۱۰ تا از این مهره‌ها کافی است و می‌بایست مهره‌ها بیشتر از ۴۴ میلی متر باشد. اما مفرح‌ترین اسباب بازی دستکاری این دوره آب و شن است که کودک علاقه خاصی به آن دارد. در صورت فراهم بودن شرایط به کودک اجازه دهید تا با شن‌های ساحلی و آب، بازی ایمن داشته باشد.
اسباب بازی خودباورانه
کودک وقتی از پله بالامی رود یا وقتی می‌فهمد می‌تواند بر اشیا تأثیر مستقیم داشته باشد خشنود شده و به خودباوری بیشتری می‌رسد. یکی از وسایل بازی که خودباوری کودک را رشد می‌دهد عروسک است. چون کودک با تقلید از مادرش از عروسک خود به شکلی غیرمنظم و ناهماهنگ مراقبت می‌کند از این رو عروسک‌هایی برای کودک در این دوره مناسب است که پارچه‌ای یا لاستیکی نرم باشد و مو و پلک جداشدنی نداشته باشد. عروسک می‌بایست به راحتی در دست کودک قرار گرفته و نباید کوچک‌تر از ۱۲ تا ۱۴ سانتی متر باشد.
علاوه بر این همراه با عروسک باید برخی وسایل مربوط به عروسک مثل کالسکه، شیشه شیر عروسک، کلاه، کفش و جوراب و... باشد. کودک بازی با این وسایل را بیشتر پسندیده و روحیه خودباوری‌اش رشد می‌کند زیرا حالااو می‌تواند کالسکه را هل دهد و از عروسکش مراقبت کند. اسباب بازی وسایل آشپزخانه مثل یخچال، گاز و میز نیز برای کودک یکساله مفید است زیرا او بازی با این وسایل بازی را در دنیای واقعی نیز دوست دارد. البته در سن یکسالگی اسباب بازی‌ها زیاد رنگ و بوی جنسیتی ندارد و پسر بچه‌ها هم از بازی با اشیا یا بازی خانه داری لذت می‌برند هر چند برخی از آنها بازی با ماشین‌های اسباب بازی را ترجیح می‌دهند که این پدیده بخاطر تقلید از نقش پدری‌شان است بنابراین بهتر است در این برهه از زمان نقش جنسیتی کردن اسباب بازی‌ها را کم رنگ کنیم.
اسباب بازی خلاقانه
خلاقیت کودک پیش از این دوره در حال شکل گیری است اما بازی با برخی وسایل بازی مثل وسایل موزیکالی و ریتمیک خلاقیتش را بیشتر رشد می‌دهد. وقتی او با قاشق روی ظرف غذایش می زند یا بارها زنگوله‌اش را تکان می‌دهد در واقع احساس موسیقیایی خود را رشد می‌دهد. انواع سنج، طبل، سنتور، اسباب بازی برای این دوره مناسب است. به طور کلی وسایل هنری مثل مدادرنگی های بزرگ و ایمن و کاغذهای بزرگ مقوایی نیز در رشد خلاقیت کودک یکساله مؤثر است.
اسباب بازی یادگیری
البته کودک در بازی با همه انواع اسباب بازی‌ها در حال یادگیری است اما بعضی اسباب بازی‌ها کمک بیشتری به یادگیری او می‌کند. مثل برخی وسایل شنیداری و دیداری، انواع سی دی‌های تصاویر یا نوارهای ضبط شده با صدای ریتمیک مادر، برنامه‌های تلویزیونی کوتاه مدت همراه با تصاویر شلوغ و رنگی هم کمک کننده است اما توصیه اصلی بر این است تا والدین کودک را به تماشای زیاد از حد تصاویر تلویزیونی عادت نداده و با کمی صرف وقت بیشتر برای او با تصاویر کتاب این میل او را ارضا کنند.
کتاب‌های مخصوص این دوره هم کمک کننده است. این کتاب‌ها می‌بایست پوشش پلاستیکی محکم داشته و اگر این کتاب‌ها موزیکالی باشد بهتر است. نباید کتاب‌های کاغذی را در دسترس کودک قرار داد زیرا احتمال پاره کردن یا بلعیدن قطعات کوچک کاغذ در او وجود دارد. بعد از حدود ۵/۱ سالگی بهترین کتاب‌ها برای رشد حسی و حرکتی کودک کتاب‌های لمس کردنی است که با جنس‌های مختلف پارچه‌ای درست شده است.
بیشتر بخوانبد:
منبع
روزنامه ایران, شماره ۴۷۳۲, به تاریخ ۱۳۸۹/۱۲/۵, صفحه ۱۷
لینک کوتاه